Szukajcie a znajdziecie

Czy ewnageliczna myśl św. Łukasza może być uważana za motto infobrokerów? Czego można oczekiwać od infobrokera: powinien szukać czy znajdować? Rozstrzygnięcie tego hamletowskiego dylematu jest równocześnie odpowiedzią na wiele innych, zdecydowanie mniej retorycznych pytań.

Najważniejsze z nich to:

►  jaką umowę z klientem powinien zawrzeć infobroker?

► czy w ramach tej umowy infobroker zobowiązuje się do dołożenia należytej staranności przy wykonywaniu poszukiwań, czy też zobowiązuje się do osiągnięcia konkretnego rezultatu?

► jakie są granice odpowiedzialności infobrokera za treść przekazywanej informacji oraz za skutki decyzji podjętych przez klienta w oparciu o dostarczona informację?

Pytań jest więcej i będę je sobie zadawać i wymyślać nowe. Pozostając w tonie ewangelicznego wstępu, zacznę zatem po bożemu. Od początku. To nieprawda, że w polskim prawie nie ma przepisów, które pozwalałyby uregulować umowę z infobrokerem. Prawdą jest natomiast, że nie ma rozwiązań optymalnych. Umowy, które przychodzą na myśl w związku z infobrokeringiem to umowa sprzedazy, umowa o dzieło, umowa zlecenia  a tym, którzy znajdą ustawę o prawie autorskim, być może także i umowa o stworzenie utworu.

Umowa sprzedaży odpada od razu. Zawiera się ją po to, by jedna strona przeniosła własność rzeczy na drugą stronę umowy, która zapłaci za nią wynagrodzenie.  Przepisy dotyczące sprzedaży rzeczym stosuje się odpowiednio do sprzedaży praw. Informacja, którą świadczy infobroker nie jest ani rzeczą, ani prawem. Poza tym informacja o tym, że jest jak jest, nie ma właściciela. Prawo własności wykonuje się między innymi w ten sposób, że można wszystkim innym zakazać używania danej rzeczy, lub odpowiednio, korzystania z danego prawa. Można co prawda zobowiązać kogoś do nieujawniania informacji, ale zakaz te nz prawem własności nie ma niczego (istotnego) wspólnego!

Wybór pomiędzy umową o dzieło a umową zlecenia jest w zasadzie równoznaczny z udzieleniem odpowiedzi na pytanie: czy infobroker szuka, czy znajduje? Pierwsza opcja zbliża umowę z infobrokerem do umowy o świadczenie usług (do której stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego o zleceniu) a ta druga - do umowy o dzieło. I teraz pada ulubiona odpowiedź prawników: "to zależy!". Zależy przde wsyzstkim od tego, na co się z infobrokerem umówimy, ale też od tego, jakie są obiektywna możliwości wykonania zlecenia. Raczej mało prawdopodobne, by klient był usatysfakcjonowany tym, że infobroker bardzo się starał i szukał informacji z należytą starannością, ale bez należytej skuteczności, no i jakoś tak wyszło, że nie wyszło. Rozmawiałam niedawno z osobą zajmującą się wyceną technologii, często współpracującą z infobrokerami. Dowiedziałam się, że przyjął się wśród niektórych profesjonalistów zwyczaj, że dopóki infobroker nie upewni się, że jest w stanie odszukać to, na co klient liczy, nie podejmuje zlecenia. To uzasadniałoby stwierdzenie, że profesjonalny infobroker nie szuka a znajduje. Konsekwentnie, etyka nie pozwala mu pobierać wynagrodzenia za czas spędzony na sprawdzaniu czy jego zasoby i kontakty wystarczą, by wywiązać się z umowy.

Jeżeli by założyć, że oczekujemy od infobrokera zawsze i wyłącznie tworzenia baz danych, można uznać, że łączy go z klientem rodzaj umowy o dzieło. Dość specyficzny rodzaj, bo oprócz tworzenia bazy, infobroker ma sam zdobyć jej elementy i to głównie na tym polega jego zadanie. Na ich wyszukiwaniu i weryfikacji. Gdyby było inaczej, infobrokerem byłby co drugi informatyk. Taką bazę danych można zatem traktować jak dzieło niematerialne, co, między innymi daje wskazówki, jak postępować, jeżeli baza danych będzie miała wady. Odpowiednie przepisy znajdują się w Kodeksie cywilnym w części dotyczącej umowy o dzieło. Baza danych będzie wadliwa, jeżeli dane w niej zawarte będą niekompletne lub nieprawdziwe bądź nieaktualne. Czy jednak zawsze praca infobrokera będzie sprowadzała się do tworzenia bazy danych? Z treści ofert, zamieszczanych na stronach internetowych należy raczej wnioskować, że nie.

Czy infobroker tworzy utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawa pokrewne to prawa podmiotów, które wykonują różne czynności związane z utworami i zasługują na zauważenie efektów ich pracy, ale za twórców ich uznać nie można. Z praw pokrewnych korzystają na przykład artyści wykonawcy i producenci a prawa te przyznaje się m. in. za pierwsze nagranie lub nadanie utworu. Obrazowo można przestawić to tak: mimo że dzięki hodowcy kur mamy dostęp do jajka, hodowca kur nie jest kurą. Ani jajkiem.)? Intuicja mi podpowiada, że infobroker raczej nie tworzy utworów. Klientowi nie zależy na formie ekspresji i sposobie wyrażenia. Chodzi mu o informację, często taką, która jest powszechnie znana, ale z jakichś względów wszystkim, tylko nie jemu. Prawo autorskie chroni utwory, które charakteryzują się przede wszystkim indywidualnym charakterem. Myślę, że klient nie będzie wcale rozczarowany, jeśli kosztem owego indywidualnego charakteru uzyska dokładnie taką samą informację, jaka jest w posiadaniu konkurencji. Może nawet za to dopłaci. Nie zmienia to faktu, że przygotowany przez infobrokera raport może być, w określonych okolicznościach, chroniony prawem autorskim. Raport czasem tak, sama informacja zawsze nie.

Wniosek z powyższego taki, że zakres obowiązków i usług oferowanych przez infobrokera nie pokrywa się z zakresem umów, proponowanych przez ustawodawcę. Ustawodawca jednak przewidział, że nie przewidzi wszystkiego, w tym infobrokeringu. Ja natomiast przewiduję, że długość postu jest odwrotnie proporcjonalna do chęci zapoznawania się z jego treścią. O profetycznych zdolnościach ustawodawcy napiszę zatem następnym razem.